Het ouderschapsplan is ervoor bedoeld om afspraken vast te leggen over bijvoorbeeld de omgangverdeling van de kinderen en de alimentatie. Veel ouders hebben echter moeite om de afspraken in de praktijk uit voeren. Dat levert spanningen op wat schadelijk is voor de kinderen en het welzijn van de ouders zelf.
De praktijk
Het onvermogen heeft in beginsel niet altijd te maken met de gemaakte afspraken zelf, maar de invloed van het leven! Het leven zit vol met situaties die vragen om flexibiliteit. Statische afspraken staan daar dan haaks op, dat schuurt. Vooral als ouders niet van de afspraken af ‘willen’ wijken … Wat als de kinderen zijn uitgenodigd voor een feestje aan moeders kant terwijl ze bij vader zijn? Of de werktijden van vader veranderen? Hoe lossen ouders dat dan op? Hier is het waar het veelal misgaat. Want ouders zijn – zo ik merk in mijn werk – niet vanzelfsprekend in staat om daar samen een goed antwoord op te vinden. Wat de aanleiding ook is… een gezonde scheiding vraagt om wederzijds meebewegen om anders naar gemaakte afspraken te kijken.
“Is de uitzichtloze weg naar een werkbaar ouderschapsplan de gevolgen waard?”
Het überhaupt tot afspraken of een plan komen is voor ouders in (conflict)scheiding op zich al een uitdaging. Het kan soms jaren duren alvorens ouders tot elkaar zijn gekomen, maar ten koste van wat? Emotionele beschikbaarheid is wat ontbreekt om zich flexibel en empathisch op te stellen, Daardoor worden elkaars behoeften en voorstellen niet gehoord dan wel erkent. Onverwerkte nare ervaringen en rouw liggen aan de basis van verwijtend- en frustrerend gedrag, wat resulteert in verharding ten aanzien van elkaar.
Mediation- en bemiddelingstrajecten komen hierdoor niet of moeizaam van de grond. Wat veel spanningen en schade voor de kinderen tot gevolg. Er zal vroeg of laat tot elkaar gekomen moeten worden… Maar hoe? En is de uitzichtloze weg naar een werkbaar ouderschapsplan de gevolgen waard? Nee het welzijn gaat altijd voor! Even een stapje terug …
“Afspraken en ‘handje schudden’ zijn kortetermijnoplossingen.”
Ouderschapsplan is een momentopname
Een ouderschapsplan is naar mijn mening een momentopname, een vertrekpunt. De afspraken zelf doen er mijns inziens niet zo veel toe. Het gaat er om in welke mate ouders in staat zijn om de afspraken toe te passen in de praktijk. Veel ouders komen hier echter niet samen uit, wat de nodige spanningen oplevert. Advocaten of gespreksbegeleiding kunnen voor het moment (wederom) tot een oplossing komen maar je kunt erop wachten dat er zich weer een nieuw vraagstuk aandient. Afspraken en ‘handje schudden’ zijn kortetermijnoplossingen, en worden altijd ingehaald door de waan van het leven. Afspraken zijn bij ouders in conflict als een stukje land dat beschermt moet worden, dat het eigen gelijk zwart op wit komt te staan. Principes! Want waarom zou je voor het omruilen van een dagdeel omgang naar de advocaat willen stappen? Of een vakantie met de kinderen willen afdwingen? Bedtijden? Het gebeurt.
“Waarom zou je voor het omruilen van een dagdeel omgang naar de advocaat willen stappen?”
In de praktijk zouden afspraken altijd een open eind moeten hebben zodat ze mee kunnen groeien met waar het moment om vraagt. Maak het ouderschapsplan niet te belangrijk! Geef ouders liever handvaten in hoe zij er met respect voor elkaar – als ouders – voor de kinderen kunnen zijn.
Maak het ouderschapsplan niet de belangrijk!
Afspraken over de omgang zijn nodig voor houvast en duidelijkheid, dat is helder. Dat de alimentatie eerlijk berekent wordt touche, even als de verdeling van het huis, klip en klaar. Maar de kwaliteit van de totstandkoming- en uitvoering van het ouderschapsplan begint bij het psychisch welzijn van beide ouders. Daarom zou de aandacht in beginsel van scheiding uit moeten gaan naar het welzijn van het individu. Maak het mogelijk dat de ouder als individu werkt aan het verwerken van haar emoties en pijn. Reken af met negatieve actie – reactiepatronen en belemmerende overtuigingen. Hier ligt de sleutel voor bijvoorbeeld succesvolle mediation, en werkt preventief tegen toekomstige scheidingsproblematiek. Zowel ouders als kinderen wordt onnodig leed en inzet van zorg bespaart. Twee ouders die eerst afzonderlijk een persoonlijk verwerkingstraject doorlopen alvorens zij met elkaar in gesprek gaan. Hoe mooi is dat!?
“Aandacht voor psychisch welzijn als eerste prioriteit bij scheiding. Preventief!”
Waar en hoe?
Scheidingscoach Twente is een praktijk die hierin is gespecialiseerd. Individuele psychosociale hulp aan ouders in scheiding. De unieke aanpak laat de ouder haar scheiding en emoties begrijpen. Oorzaak van pijn, triggers en gedrag wordt herkend maar vooral ook erkent. Hierdoor is de ouder beter in staat om de scheiding een plaats te geven. De ouder wordt milder naar de ex-partner, wat ruimte geeft voor de start van de nieuwe ouderrelatie. Van ouders krijg ik terug dat zij het zeer waardevol vinden om inzicht te krijgen in waarom de andere ouder frustreert of waarom er maar geen communicatie op gang komt. Wanneer er vanaf de start aandacht gegeven wordt aan dit belangrijke deel van de scheiding wordt veel leed voorkomen.
Normalisatie van scheidingszorg
Natuurlijk willen wij allemaal dat het ouderschapsplan werkt en blijft bestaan. Maar om de waarde ervan ook recht aan te doen is er een andere kijk nodig op scheidingszorg. Aandacht voor psychisch welzijn als eerste prioriteit bij scheiding. Preventief! Als tegenhanger van het herstellend karakter wat scheidingszorg hedendaags heeft. Laten we met elkaar een klimaat neerzetten met het oog op preventie in plaats van herstel. Laten we met elkaar zorgen dat ouders de scheiding goed starten waardoor hun kinderen daar optimaal van zullen profiteren.